สี่ยอดสิ่งประดิษฐ์ของจีนยุคโบราณ 中国古代的四大发明 The Four Great Inventions
ประเทศจีนเป็นประเทศที่มีประวัติความเป็นมายาวนาน เป็นจุดกำเนิดของหลายๆสิ่ง รวมถึงวัฒนธรรม ประเพณีและเทคโนโลยีต่างๆ ซึ่งเราอาจจะได้เคย สี่ยอดสิ่งประดิษฐ์ของจีน แต่อาจจะจำไม่ได้ว่าสี่ยอดสิ่งประดิษฐ์ของจีนนั้นมีอะไรบ้าง วันนี้ผมจะพามาทบทวน สี่ยอดสิ่งประดิษฐ์ของจีนยุคโบราณกันครับ
สี่ยอดสิ่งประดิษฐ์ของจีนยุคโบราณ ได้แก่ เข็มทิศ การผลิตกระดาษ ดินปืนและ การพิมพ์เชิงเรียงพิมพ์
一、指南针 เข็มทิศ The Invention of the Compass
指南针的发明者在历史中没有记载，指南针还被称作是司南， 最初的指南针使用磁石制作而成的，用来指示方向， 在宋代， 海外贸易非常发达。 为了克服在海洋中航行的困难， 到北宋末年 ，在航海上已经应用了指南针。 南宋时还出现了将指南针安装在刻度数和方位的圆盘上的罗盘针， 使海上航行的人， 在没有太阳的白天， 没有月亮的夜晚， 也能辨别方向。
ตามประวัติศาสตร์ไม่ปรากฏว่าผู้ใดเป็นผู้ประดิษฐ์ แต่ในอดีตเข็มทิศเคยถูกเรียกว่า “ซือหนาน 司南” ในช่วงแรกเริ่มสร้างมาจากแม่เหล็ก เพื่อใช้เป็นอุปกรณ์ในการบอกทิศทาง ต่อมาในสมัยราชวงศ์ซ่ง การค้าขายกับต่างประชาติมีความเจริญอย่างยิ่ง เพื่อแก้ไขปัญหาปัญหาในการเดินทางทางทะเล จนถึงปลายยุคราชวงศ์ซ่ง ได้มีการใช้เข็มทิศในการเดินทางทางทะเล ยุคราชวงศ์ซ่งใต้ได้เพิ่มองศาและตำแหน่งบอกทิศทางบนแผ่นของกลมของเข็มทิศ ทำให้การเดินทางทางทะเลทั้งกลางวันและกลางคืน ก็สามารถแยกแยะทิศทางได้ถูกต้อง
二、造纸术 การผลิตกระดาษ The Technique of Making Paper
西汉时期已经出现早期的植物纤维纸，但比较粗糙，书写不方便。 东汉时的宦官蔡伦， 改进了造纸方法， 用树皮、 麻头、 破布和旧鱼网作原料， 制造出既美观又便宜， 并且书写方便的纸张， 并使这种以麻为主要原料的纸得到推广， 对书写起到了重要的推动作用。 造纸术逐步推广开来， 到了公元三、 四世纪， 纸取代竹简和丝帛成为中国的主要书写材料。
ในช่วงสมัยราชวงศ์ฮั่นตะวันตกก็ได้ปรากฏกระดาษที่ทำมาจากเยื่อของของต้นไม้แล้ว แต่ค่อนข้างที่จะขรุขระ ไม่ราบเรียบ ไม่สะดวกต่อการเขียน ต่อมาในช่วงราชวงศ์ฮั่นตะวันออกขันทีนาม “ไช่หลุน (蔡伦)” ได้พัฒนา ปรับปรุงวิธีการในการผลิตกระดาษ โดยได้ใช้เปลือกไม้ ป่าน เศษผ้าและแหปลาเก่าเป็นวัตถุดิบในการทำ ก่อให้เกิดกระดาษที่สวยงาม ราคาถูก และสะดวกต่อการเขียน ซึ่งการผลิตกระดาษที่ใช้ป่านเป็นวัตถุดิบหลักในการผลิตกระดาษได้ถูกเผยแผ่มากขึ้น ทำให้มีบทบาทสำคัญในการเผยแผ่ด้านการเขียนเช่นกัน เทคนิคในการผลิตกระดาษค่อยๆ ถูกเผยแผ่เรื่อยๆ จนถึงช่วงคริสตวรรษที่ 3 – คริสตวรรษที่ 4 การเขียนบนกระดาษได้เข้ามาแทนการเขียนลงบนแผ่นไม้ไผ่และ การเขียนบนผ้าไหม (ในอดีตชาวจีนใช้แผ่นไม่ไผ่และผ้าไหมในการเขียน )
三、火药 ดินปืน Gunpowder
中国古代有专门炼丹的人，他们中有人把硫磺、 硝石、 木炭放在一起烧炼， 引起了燃烧和爆炸，人们把这三种物质的混合叫做 “火药” 。 唐朝中期的书籍里记载了制成火药的方法。 唐朝末年， 火药开始用于军事。 在宋代， 火药得到了广泛使用， 火药不仅被用在生活中， 狩猎、 开石、 采石， 制造爆竹和焰火， 更多地被用在军事上。
ในยุคโบราณของจีนจะมีนักปรุงยาโดยเฉพาะ ซึ่งได้มีกลุ่มคนเหล่านี้นำกำมะถัน ดินปะสิว และถ่านรวมกันและเผา ทำให้เกิดการเผาไหม้และระเบิดขึ้น พวกเขาเรียกการผสมของสามสิ่งนี้ว่า ” ดินปืน 火药 ” ในยุคกลางของราชวงศ์ถังก็ได้มีการบันทึกถึงวิธีการทำดินปืนเอาไว้แล้ว จนในช่วงปลายของราชวงศ์ถัง ดินปืนได้เริ่มนำมาใช้ในทางการทหาร ถึงยุคราชงศ์ซ่ง ดินปืนได้ถูกนำมาใช้ประโยชน์อย่างแพร่หลายในชีวิตประจำวันด้านต่างๆ เช่น การล่าสัตว์ การเปิดเหมืองหิน การทำเหมืองหิน การสร้างประทัดและพลุ เป็นต้น แต่ส่วนใหญ่มักจะนำมาใช้ในด้านการทหาร
四、活字印刷术 การพิมพ์เชิงเรียงพิมพ์ The Technique of Printing
约在隋朝的时候，雕版印刷术被发明了出来。但雕版印刷费时长，花钱多。 毕升是北宋时一个聪明能干的印刷工人， 熟悉雕版印书的情况， 他想发明一种既省时省力又经济的印刷方法， 创造了活字印刷。 毕升发明的是泥活字。 先在粘土制成的一个个小方块上刻出反字。 制成一批后， 就放在窑中烧硬成为陶字。 排版时 ，在一块铁板上铺上一层用松香、 蜡和纸灰混合的粉末， 把一个个陶字排在有框的铁板上， 然后把铁板放到火上加温， 等粉末熔化后， 用一块平板把字压平。铁板温度降低后， 活字固定， 就可以印刷了。 印板中如果有错别字， 可以随时更换， 印完一板， 活字拆了， 铁板可以再用。 毕升为印刷术的改进打下了基础， 西夏有了木活字， 明代改成铜活字， 直到后来使用的铅活字。
แท้จริงแล้วในสมัยยุคราชวงศ์สุยก็มีการประดิษฐ์การพิมพ์แบบแกะสลักแล้ว หากแต่แม่พิมพ์แกะสลักนั้นค่อนข้างที่จะกินเวลา และเปลืองค่าใช้จ่าย ปี้เซิง เป็นช่างพิมพ์คนหนึ่งในสมัยราชวงศ์ซ่งเหนือที่มีความเฉลียวฉลาดเป็นอย่างมาก เขามีความคุ้นเคยในการพิมพ์หนังสือโดยใช้แม่พิมพ์แกะสลักเป็นอย่างดี เขาจึงได้มีความคิดที่จะประดิษฐ์วิธีการพิมพ์ที่ประหยัดเวลา แรง และค่าใช้จ่าย เขาจึงได้ประดิษฐ์การพิมพ์แบบเรียงพิมพ์ขึ้น โดยแม่พิมพ์ที่เขาประดิษฐ์ขึ้นนั้นทำมาจากดินเหนียว
หลังจากการพัฒนาเทคนิคการพิมพ์ของปี้เซิงเป็นพื้นฐาน ต่อมาในสมัยราชวงศ์เซี่ยตะวันตกได้มีการใช้แม่พิมพ์ไม้ ยุคราชวงศ์หมิง ได้พัฒนาเป็นแม่พิมพ์จากทองแดง จนปรับปรุงใช้ตะกั่วเป็นแม่พิมพ์ในยุคหลัง
แปลโดย ณรงค์ชัย จันทร์ปัญญา ( ก.ย. 2564 )
ขอขอบคุณข้อมูลอ้างอิงจาก
中国的四大发明 เข้าถึงได้จาก https://new.qq.com/omn/20210206/20210206A0CMLH00.html
中国的四大发明 เข้าถึงได้จาก http://www.hwjyw.com/zhwh/Common_Knowledge/China_history/200812/t20081222_24557.shtml
